Nieuws

11 universele waarheden over voeding waarover men het eens is.

voedsel

Er bestaat veel onenigheid over voeding. Toch zijn er een aantal waarheden over voeding waarover iedereen het eens is.

1. Kunstmatige transvetten zijn uitermate ongezond

Er is een debat gaande over vetten in de voeding, maar de meeste mensen zijn het er wel over eens dat transvetten schadelijk zijn. Simpel gezegd, zijn transvetten meervoudig onverzadigde vetten, die zodanig chemisch aangepast zijn dat ze lijken op verzadigde vetten. Dit wordt gedaan door de meervoudig onverzadigde vetten bloot te stellen aan verhitting, hoge druk en zuurstofgas, waarbij een metaal als katalysator wordt gebruikt. Hierdoor ‘hydrogeneren’ de vetten, wat ervoor zorgt dat ze gaan lijken op verzadigd vet wat hun samenstelling en textuur betreft. Dat verhoogt hun houdbaarheid aanzienlijk. Deze vetten kunnen leiden tot een verhoging van de kleine, compacte (slechte) LDL cholesteroldeeltjes, terwijl het (goede) HDL wordt verlaagd, wat zorgt voor insulineresistentie en ophoping van buikvet en voor een verhoogde vatbaarheid voor ontstekingen (1, 2, 3).

Er zijn nu onderzoeken die aantonen dat het consumeren van transvetten sterkt samenhangt met veel ernstige ziektes, waaronder hartziektes en diabetes type 2 (4, 5, 6).

transvet

Deze vetten worden vooral gevonden in sterk bewerkte voeding. De beste manier om ze te vermijden is door etiketten te lezen en alles te laten staan dat het woord ‘gehydrogeneerd’ op de ingrediëntenlijst heeft staan.

Een feit dat niet erg bekend is, is dat geraffineerde plantaardige oliën zoals sojaolie en Canola olie (oftewel koolzaadolie) ook aanzienlijke hoeveelheden transvetten bevatten, van 0,56 – 4,2 %, hoewel dit meestal niet op het etiket staat. Deze soorten kun je ook maar beter vermijden (7).

Kortom: Transvetten zijn door mensen gefabriceerde vetten, door meervoudig onverzadigde plantaardige oliën te ‘hydrogeneren’. Deze vetten kunnen ernstige schadelijke effecten hebben op de stofwisseling en bijdragen aan vele ziektes.

2. Onbewerkt, volwaardig voedsel is beter dan bewerkt voedsel

Er is steeds meer overeenstemming over dat bewerkt voedsel schadelijk is.

De mens is geëvolueerd met het eten van onbewerkt, ‘echt’ voedsel, waarin alle voedingsstoffen en vezels behouden blijven die van nature in het voedsel voorkomen.

De meeste sterk bewerkte voeding lijkt eigenlijk helemaal niet op echt eten….het bestaat uit geraffineerde ingrediënten en kunstmatige chemicaliën, samengevoegd in een pakketje dat eruit ziet en smaakt als voedsel. Bewerkt voedsel is schadelijk om verschillende redenen….het zit vaak vol met schadelijke ingrediënten zoals suiker, geraffineerde koolhydraten en bewerkte oliën. Tegelijkertijd bevat het weinig micronutriënten, vezels en antioxidanten.

Maar wat veel mensen niet beseffen, is dat de voedingsindustrie er ENORM veel moeite voor doet om via wetenschappelijke weg de bewerkte voedingsmiddelen zo lekker (en verslavend) mogelijk te maken. Door de manier waarop voedsel wordt ‘gemanipuleerd’ worden de hersenmechanismen die onze honger zouden moeten reguleren effectief uitgeschakeld (8, 9, 10).

Daarom neigen mensen ertoe om veel meer te eten dan hun lichaam nodig heeft als hun dieet is gebaseerd op bewerkte voedingsmiddelen, wat tot obesitas en het metabool syndroom leidt.

Er zijn ook studies die aantonen dat we maar half zoveel calorieën verbranden als we bewerkt voedsel verteren dan als we onbewerkte voeding nemen, dus mensen die voornamelijk bewerkt voedsel eten zullen minder calorieën verbranden gedurende de dag (11).

Kortom: Volwaardig, onbewerkt voedsel is veel gezonder dan bewerkt, omdat het laatste vaak weinig nutriënten bevat, vol zit met schadelijke ingrediënten en is ontworpen om mensen tot overeten aan te zetten.

3. Genoeg omega 3 vetten binnenkrijgen is belangrijk

De mens kan geen meervoudig onverzadigde omega 3 en 6 vetzuren aanmaken. Deze zijn echter wel nodig voor het optimaal functioneren van het lichaam en daarom worden ze ‘essentiële’ vetzuren genoemd.

Er is eigenlijk nogal wat onenigheid over meervoudig onverzadigde vetten, maar dat gaat voornamelijk over de omega 6 vetten. De andere soort, omega 3, is eigenlijk helemaal niet controversieel. Zo ongeveer iedereen is het erover eens dat het nodig is en dat de meeste mensen er niet genoeg van binnenkrijgen.

Omega 3 vetzuren zijn voor verschillende doeleinden nodig. Het zijn structurele moleculen in celmembranen, vooral in de hersenen (12, 13).

Inname van omega 3 staat in verband met een verbeterde neurologische gezondheid, inclusief verbeterde intelligentie, verminderde depressie en verminderd risico op dementie (14, 15). Maar deze vetzuren spelen ook een kritieke rol bij andere celprocessen, zoals ontsteking, immuniteit en bloedstolling (16, 17).

Het tegenwoordige dieet bevat weinig omega 3, maar extreem veel omega 6. Dat is een akelige combinatie….want een hoop omega 6 eten verhoogt juist de behoefte aan omega 3 nog meer (18, 19).

De beste manier om genoeg omega 3 binnen te krijgen is door het eten van vette vis en grasgevoerde dierlijke producten. Als dat geen optie is, neem dan een omega 3 supplement zoals visolie. Omega 3 wordt ook gevonden in sommige plantaardige voedingsmiddelen, zoals lijnzaad en chiazaad. Maar de omega 3 uit planten is lang niet zo krachtig als de omega 3 uit dierlijk voedsel (20).

vetten

Kortom: Omega 3 vetzuren zijn heel belangrijk. Ze functioneren als bouwstenen in de hersenen en spelen een grote rol in belangrijke celprocessen.

4. Toegevoegde suiker is ongezond

Toegevoegde suikers, zoals sucrose en glucose-fructosestroop, zijn schadelijk. Men verschilt vooral van mening over de mate van schadelijkheid en over waarom het schade veroorzaakt. Sommigen denken dat het chronische metabole gifstoffen zijn terwijl anderen denken dat ze slechts een bron van lege calorieën zijn. Maar zo ongeveer iedereen is het er ten minste over eens, dat de meeste mensen teveel suiker eten en dat het beter zou zijn als ze in plaats daarvan gezondere voeding zouden eten.

Momenteel eten Amerikanen ongeveer 32 kg suiker per jaar, maar dat is een gemiddelde. Sommigen eten wel 45 kg of meer (21).

Het bewijs dat suiker deels verantwoordelijk zou kunnen zijn voor de wereldwijde pandemie van chronische Westerse ziektes stapelt zich op (22, 23).

Maar vergeet niet dat de meeste mensen niet met opzet zoveel suiker eten. Ze krijgen een heleboel binnen uit gewoon voedsel waaraan suiker is toegevoegd. De beste manier om toegevoegde suiker te vermijden is door etiketten te lezen en jezelf vertrouwd te maken met de vele namen die men gebruikt (zoals maïssiroop, fructose(-stroop), dextrose, kandij etc.) voor suiker.

Kortom: De meeste experts zijn het erover eens dat suiker schadelijk is en dat we er te veel van eten. Er is steeds meer bewijs dat suiker gedeeltelijk verantwoordelijk zou kunnen zijn voor vele chronische, westerse ziektes.

5. Groene thee is een gezonde drank

Hoewel koffie controversieel is, zijn de meeste mensen het erover eens dat groene thee gezond is. Het is rijk aan krachtige antioxidanten, waaronder een bioactieve stof genaamd EGCG. Uit vele onderzoeken blijkt dat diegenen die de meeste groene thee drinken minder risico lopen op ernstige ziektes zoals hartziektes en kanker (24, 25, 26).

Ook is er bewijs dat de bioactieve bestanddelen in groene thee de stofwisseling kunnen verbeteren en de vetverbranding kunnen verhogen (27, 28).

Groene thee bevat tevens bepaalde aminozuren, die een verbetering van de concentratie en de hersenfunctie kunnen bevorderen (29, 30).

Groene thee blijkt een supergezonde drank te zijn die uitgebreid is bestudeerd, met als uitkomst van bijna alle studies dat het indrukwekkende gezondheidsvoordelen heeft (31).

Kortom: Hoewel koffie en cafeïne over het algemeen controversieel zijn, is men het er meestal over eens dat groene thee gezond is. Het zit bomvol met antioxidanten en het heeft volgens veel onderzoek grote gezondheidsvoordelen.


6. Zo weinig mogelijk geraffineerde koolhydraten

Koolhydraten zijn controversieel. Sommigen denken dat het grootste deel van onze calorieën uit koolhydraten zou moeten komen, anderen dat ze volledig onnodig zijn en zelfs schadelijk zouden zijn.

Maar zelfs de meest extreme ’low-carbers’ ofwel koolhydraatvermijders zijn het erover eens dat onbewerkte koolhydraatbronnen toch op zijn minst minder erg zijn dan hun geraffineerde tegenhangers. Bij geraffineerde granen bijvoorbeeld, zijn de zemelen en kiemen uit het zaad verwijderd. In die delen zitten de meeste voedingsstoffen, maar zij bevatten ook vezels, die het bloedsuikerverhogende effect van de koolhydraten verminderen (32, 33).

Als je de vezels verwijdert, zullen de koolhydraten je bloedsuiker- en insulineniveaus pijlsnel enorm omhoog stuwen. Vervolgens leidt dit tot een net zo snelle daling van je bloedsuiker, wat ervoor zorgt dat je direct weer hunkert naar de volgende koolhydraatrijke snack. Dit is één van de manieren waarop geraffineerde koolhydraten te veel eten stimuleren (34, 35).

Uit talrijke onderzoeken blijkt dat de consumptie van geraffineerde koolhydraten samenhangt met obesitas en veel westerse ziektes (36, 37, 38). Als je koolhydraten wilt eten, houd je dan aan de onbewerkte bronnen, waarin de vezels aanwezig zijn.

Kortom: Hoewel koolhydraten controversieel zijn, is bijna iedereen het erover eens dat ongeraffineerde volkoren bronnen gezonder zijn dan hun geraffineerde tegenhangers.

7. Groentes zijn gezond

Groente is gezond…zo ongeveer iedereen is het daarmee eens. Groente is de standaard ‘gezonde voeding’. Groentes behoren tot de meest voedzame voedingsmiddelen die er zijn, calorie voor calorie. Ze bevatten veel vezels, vitamines, mineralen, antioxidanten en duizenden sporenelementen en micronutriënten die de wetenschap nog maar net begint te ontdekken. Uit talrijke studies blijkt dat het eten van veel groentes samenhangt met een verminderd risico op bijna elke chronische ziekte (39, 40).

groente

Groente behoort ook tot de meest ‘gewichtsverlies-vriendelijke’ voeding. Groentes hebben een lage energiedichtheid, bevatten veel vezels en zorgen voor een verzadigd gevoel met weinig calorieën.

Kortom: Groentes bevatten weinig calorieën maar wel heel veel micronutriënten, antioxidanten en vezels. Uit vele onderzoeken blijkt dat groenteconsumptie samenhangt met een goede gezondheid.

8. Supplementen zijn geen compensatie voor ongezonde voeding

De samenstelling van volwaardige, onbewerkte voeding is ongelofelijk complex. Het bevat veel meer dan gewoon de standaard vitamines en mineralen die we allemaal kennen. Volwaardige voeding bevat honderden, zo niet duizenden, verschillende micronutriënten ….waarvan vele een krachtige positieve invloed op de gezondheid hebben. De wetenschap moet nog veel van deze voedingsstoffen ontdekken en met de tegenwoordige voedingssupplementen kunnen lang niet alle voedingsstoffen die in volwaardig voedsel zitten worden nagebootst. Hoewel veel voedingssupplementen indrukwekkende positieve resultaten kunnen opleveren, zijn de meeste deskundigen het erover eens dat ze niet in staat zijn om een ongezond dieet te compenseren. Voor een optimale voeding is het voedsel dat je verkiest te eten het allerbelangrijkst. Dus….zorg eerst voor goede voedingsgewoonten en voeg dan supplementen toe om verder te optimaliseren (indien nodig).

Kortom: Volwaardige voeding zit ongelofelijk complex in elkaar en bevat duizenden sporenelementen en micronutriënten waarvan vele door de wetenschap nog niet zijn ontdekt. Het gebruik van supplementen kan nooit alle voedingsstoffen uit volwaardige, onbewerkte voeding vervangen.

9. Olijfolie is supergezond

De standaard voor gezond vet is olijfolie. Het maakt onderdeel uit van het Mediterrane dieet en het is basisvoedsel voor een aantal van de gezondste bevolkingsgroepen ter wereld. Tegenwoordig is het echter lastig om de juiste soort olijfolie te krijgen. Het is cruciaal om extra vergine olijfolie te kiezen van een gerenommeerde herkomst, want veel van de soorten van mindere kwaliteit zijn geraffineerd en verdund met goedkopere oliën. Extra vergine olijfolie van goede kwaliteit bevat zeer veel gezonde enkelvoudig onverzadigde vetzuren en zit vol met krachtige antioxidanten (41).

olijfolie

Uit vele studies blijkt dat het allerlei voordelen heeft voor de stofwisseling (42). Ook bevat het ontstekingsremmende bestanddelen en de antioxidanten die erin zitten blijken te helpen bij het tegengaan van sommige stappen in het proces bij hart- en vaatziektes (43, 44, 45). Alles bij elkaar genomen zou een goede kwaliteit extra vergine olijfolie wel eens het gezondste vet ter wereld kunnen zijn.

Kortom: Extra vergine olijfolie bevat veel gezonde enkelvoudig onverzadigde vetzuren en zit vol met krachtige bioactieve antioxidanten, waarvan vele een ontstekingsremmende werking hebben en beschermen tegen hart- en vaatziektes.

10. Een optimale gezondheid bestaat uit meer dan alleen voeding

Voeding is belangrijk…maar het is toch maar een deel van het grotere geheel. Er zijn andere aspecten in het leven die net zo belangrijk kunnen zijn als het gaat om je goed voelen, lang leven en het vermijden van ziekte.

Lichaamsbeweging is een belangrijk aspect. Hoewel het niet heel veel lijkt bij te dragen aan gewichtsverlies, heeft het wel ongelofelijke voordelen voor je mentale welzijn en je stofwisseling. Andere leefstijlfactoren, die jammer genoeg vaak worden genegeerd, zijn slaap en stressniveaus. Als je geen lichaamsbeweging krijgt, te gestrest bent en chronisch te weinig rust krijgt, dan ben je nog lang niet optimaal gezond…..hoe goed je dieet ook is.

Kortom: Er zijn veel aspecten naast voeding die net zo belangrijk zijn voor je algemene gezondheid. Daaronder vallen lichaamsbeweging, stressmanagement en genoeg slaap.

11. Het beste voedingspatroon voor JOU is dat waaraan jij je kunt houden

Er is heel wat discussie over de verschillende diëten. Er zijn paleo-aanhangers, de low-carbers, de balansdieet-aanhangers en alles daar tussenin. Maar de waarheid is….al deze benaderingen kunnen werken.

Het probleem is niet welk dieet (of eetpatroon) het ‘best’ is, het voornaamste is dat je iets vindt dat je kunt volhouden en dat verschilt per individu. Gewichtsverlies en gezondheidsverbetering zijn vergelijkbaar met het lopen van een marathon, geen race. Waar het uiteindelijk om gaat is dat je iets vindt dat gezond is, wat je lekker vindt en waarmee je de rest van je leven verder kunt. (Vertaling)